O misji apostolskiej św. Andrzeja Apostoła na terenach dzisiejszej Gruzji wg tradycji gruzińskiej
Od starożytnych czasów w Gruzji panuje przekonanie, że na jej terenie działali i głosili Chrześcijaństwo św. Andrzej,  noszący miano Protokletos, co znaczy ?pierwszy powołany? i inni Apostołowie. W jednym z najstarszych gruzińskich utworów histograficznych z XI w. Kartlis Cchowreba (Żywot ? albo Historia ? Kartlii), uważanym za najważniejsze źródło informacji o najdawniejszej historii Gruzji, (podobnie jak Roczniki Jana Długosza z XV w. o najdawniejszej historii Polski), zawarty jest najobszerniejszy przekaz dotyczący działalności w Gruzji św. Andrzeja i innych Apostołów.

Otóż, według Kartlis Cchowreba, po wniebowstąpieniu Jezusa Apostołowie rzucili losy, kto ma iść do jakiego kraju, aby głosić Ewangelię. Nawracanie ludności na terenach  Kartlii, dzisiejsze Gruzji środkowej, przypadło Matce Bożej i dlatego Gruzja do dziś nazywa się ?cząstką Bogurodzicy? . Wówczas Maryi objawił się Jej Syn Jezus Chrystus i powiedział, żeby posłała do Gruzji Andrzeja Apostoła. Maryja zwróciła się do Andrzeja: ?Synu Andrzeju, bardzo martwię się, że w Gruzji ? w mojej cząstce ? nikt nie głosi imienia mojego Syna. Kiedy zamierzałam udać się do kraju powierzonego mojej opiece, objawił mi się mój Syn i kazał ciebie posłać, żebyś zaniósł tam obraz mój i mojego Syna. Ponieważ ja jestem przewodniczką życia Gruzinów, będę ich broniła, aby wróg ich nie pokonał. Według Kartlis Cchowreba Matka Boża dała Andrzejowi namalowany w cudowny sposób swój wizerunek z małym Jezusem na ręku ( według tradycji jest to obraz do dziś przechowywany w świątyni w Ackuri w południowo-zachodniej Gruzji) i poleciła Apostołowi ewangelizować Gruzję. Na kolejnych kartach tej księgi jest wiele opisów przepowiadania Chrystusa zmartwychwstałego przez Apostoła Andrzeja i przyjmowania przez ludność zamieszkującą Kartlię wiary w jedynego Zbawiciela, czemu też towarzyszyły cudowne wydarzenia. Opisane są miejsca, w których w swej podróży od wybrzeża Morza Czarnego przez całą Gruzję  do Abchazji nauczał Andrzej. W Abchazji pozostawił Szymona, a następnie wyruszył do Scytii (kraju na północ od Gruzji). Szymon zakończył życie w mieście Nikopsis (dziś Nowy Anton), które znajduje się pomiędzy Abchazją i Scytią i tam go pochowano. (miasto nad Morzem Czarnym w Abchazji) Niektórzy z współczesnych historyków odnoszą się sceptycznie do opisu misji ewangelizacyjnej apostołów opisanej w Kartlis Cchowreba. Faktu misyjnej działalności Apostołów w Gruzji bronił jako pierwszy tłumacz gruziński z XI w. Giorgi Hagioryta z Atosu (1009 ? 1065). był to dla niego argument w polemice z patriarchą Antiochii Teodosem, dotyczącej niezależności Kościoła gruzińskiego. Powołując się na Księgę wędrówki Andrzeja Apostoła, mówił on do patriarchy: ?Ojcze Święty, mówisz, że nasz Kościół został założony przez Apostoła Piotra. Natomiast my jesteśmy naśladowcami jego brata Andrzeja, przez którego zostaliśmy nawróceni i oświeceni. Inny z dwunastu Apostołów, Szymon Kananejczyk jest pochowany w naszym kraju, zwanym Abchazją, w mieście Nikopsis. Przez tych świętych Apostołów jesteśmy oświeceni.?  Według średniowiecznej tradycji na terenie Iberii (dawna nazwa Gruzji) działali Apostołowie: Andrzej, Szymon Kananejczyk, Maciej i Bartłomiej. Odnalezione podczas prac archeologicznych groby chrześcijańskie w różnych częściach Meschety i kościół w Nastakisie świadczą o tym, że prawdopodobnie od czasów apostolskich w II i III w. istnieli tam chrześcijanie, przestrzegający zwyczajów chrześcijańskich, choć musieli oni sprawować swój kult w ukryciu, ponieważ wtedy Gruzja znajdowała się pod panowaniem Rzymu, a władzę w niej pełnili namiestnicy rzymscy. Pisarze starożytni stwierdzali, że Apostoł Andrzej przepowiadał w Azji Mniejszej, Grecji i Scytii. Scytia leżała na północ od Iberii (Gruzji) tak więc aby dotrzeć do niej z Jerozolimy idąc wybrzeżem Morza Czarnego powinien Andrzej przechodzić przez Gruzję aby dotrzeć do Scytii i Sarmacji. Ponieważ rozwój religii chrześcijańskiej, poza wpływami chrześcijańskimi w Gruzji w czasach apostolskich, w pierwszych trzech stuleciach został słabo udokumentowany w źródłach dlatego dopiero pierwszą połowę IV w. można uznać za początek historycznej ewangelizacji Gruzji.
W nawróceniu Kartlii na chrześcijaństwo znaczna rolę odegrała niewolnica i imieniu Nino, która miała dar uzdrawiania i nauczała o Chrystusie Bogu i wierze. Uzdrowienie przez nią królowej Kartlii spowodowało, że królowa przyjęła wiarę przekazaną jej przez Nino, a następnie król Mirian i królowa z całym domem przyjęli chrzest. Według różnych badaczy miało to wydarzenie miejsce pomiędzy 317 a 320 rokiem. Chrystianizacja narodu gruzińskiego miała miejsce dzięki apostołce św. Nino. Ona nawróciła króla Miriana na chrześcijaństwo pomiędzy 320 a 330 rokiem, a na jego prośbę cesarz Konstantyn przysłał misjonarzy, którzy nauczali nowej religii i chrzcili naród gruziński.

Opr. Ks. dr Zurab Kakachishvili, Świadkowie Chrystusa w Gruzji od IV do X wieku. Warszawa 2016